Internationale kennisuitwisseling rond ERM vroegsignalering

Als forensisch psychiatrisch centrum willen we de kwaliteit van onze behandeling voortdurend verbeteren. Daarom doen wij wetenschappelijk onderzoek en wisselen we internationaal kennis uit met andere professionals binnen de forensische zorg. In dit nieuwsbericht lees je onder andere welke kennis we delen en hoe de vroegsignaleringsmethode, die in de Van Mesdag vanaf het begin toegepast wordt, in steeds meer landen de standaard wordt.

Senior onderzoeker Frans Fluttert doet al jarenlang onderzoek binnen de forensische zorg. Daarnaast geeft hij trainingen en is internationaal werkzaam. Onder andere als associate professor bij de Høgskolen i Molde, research supervisor bij het Oslo University Hospital (beiden in Noorwegen) en Member of European Violence in Psychiatry Research Group. Met deze landen wisselt Frans (namens de Van Mesdag) kennis uit.

ERM Vroegsignalering is bewezen effectief
Frans doet met name onderzoek op het gebied van vroegsignalering in de forensische psychiatrie en ook bij andere zorgorganisaties waarbij agressie een rol speelt, zoals bij de ziekte van Huntington. ERM Vroegsignalering is een risicomanagementstrategie voor de forensische zorg om vroege waarschuwingssignalen van ontregeling (meestal agressie) te kunnen herkennen en vervolgens in een vroeg stadium van agressie dit beter te kunnen (risk-)managen. Een belangrijk aspect hierbij is de dialoogstrategie: het signaleringsplan wordt in een specifieke gespreksmodel met de patiënt, en zo mogelijk met het sociale netwerk, besproken en opgesteld. Hiervoor is het ERM-protocol ontwikkeld.

Samen met collega’s en andere onderzoekers heeft Frans de methode ERM Vroegsignalering ontwikkeld. Deze methode is continue onderwerp van onderzoek zoals toetsing op effectiviteit.

Uit onderzoek blijkt dat de methode Vroegsignalering significant bijdraagt aan een afname van het aantal separaties. Ook nam de ernst van de incidenten sinds de invoering van deze methode in de Van Mesdag af.

In verschillende landen zoals Nederland, België en Noorwegen is de ERM Vroegsignaleringsmethode de standaard voor risicomanagement binnen de forensische zorg. In Denemarken is specifiek onderzoek gedaan naar de toepassing in de ambulante zorgverlening, waarvan de uitkomsten buitengewoon positief waren.

Sinds 2016 partner in internationale onderzoeksconsortia.
FPC Dr. S. van Mesdag is sinds 2016 ‘full partner’ in internationale EU Horizon 2020-onderzoeksconsortia: zoals de FOSTREN (Fostering and Strengthening Approaches to Reducing Coercion in European Mental Health Services). Dit onderzoeksconsortium bestaat uit clinici, onderzoekers en academici uit meer dan 19 landen en heeft tot doel kennis over de toepassing van dwangmaatregelen uit te wisselen, verbeterprogramma's te ontwikkelen en de implementatie van wetenschappelijke kennis te bevorderen.


Op de foto: Frans Fluttert (derde van links) met de kandidaten van de Trainingsschool die Frans namens de Van Mesdag voor FOSTREN heeft georganiseerd.

Daarnaast is de Mesdag betrokken bij internationale onderzoeken zoals:

• In samenwerking met de Universiteit Twente is het multicenteronderzoek 'Emotion in the Face' afgerond, als onderdeel van ERM. In dit onderzoek is bestudeerd in welke mate het beter herkennen van gezichtsuitdrukkingen bij patiënten, voor sociotherapeuten ondersteunend kan zijn bij het toepassen van risk-managementinterventies zoals ERM.
• In 2023 is bij de Universiteit van Lissabon (PO) een promotieonderzoek gestart naar de toepassing van ERM-Vroegsignalering bij patiënten tussen de 10 en 23 jaar. FPC Dr. S. van Mesdag (Frans Fluttert) is co-supervisor in dit PhD-traject.
• In 2024 wordt er een onderzoeksvoorstel gedaan voor een nieuw vierjarig Europees (EU-Horizon2020) onderzoek. Dit onderzoeksvoorstel bevat 15 promotieonderzoeken en focust op het beter betrekken van patiënten bij beslissingen in een gedwongen kader.

Naast de onderzoeken binnen FOSTREN is in Denemarken een promotieonderzoek gedaan naar de effectiviteit van ERM vroegsignalering in de ambulante zorg. In dit onderzoek is beschreven hoe ERM in de ambulante zorgverlening significant bijgedragen heeft aan een afname van recidive bij patienten met Schizofrenie of Bi-Polaire stoornis. Dit is onderzocht bij alle patiënten van ACT-teams in Zuid-Denemarken.

Van eerste blik tot bruiloft in Zuidlaren

Ze kennen elkaar nu 3 jaar. Hij woont in het Witte Huis en zij in een woonvoorziening van Lentis, beide dus op het prachtige terrein in Zuidlaren. Zij: “Komende kerst is het 3,5 jaar geleden dat we elkaar leerden kennen. Nu zijn we getrouwd. Ze hebben wel gezegd: begin er niet aan. Maar dat bepalen we zelf wel. We hebben allebei een achtergrond, maar dat maakt nu niet meer uit. Ik heb wel gevraagd: wat voor kattenkwaad heb je uitgevreten? Daar heeft ie antwoord op gegeven en dat is voor mij voldoende. Meer heb ik ook niet gevraagd.”

Hij: “We hebben elkaar leren kennen op de werkvloer. Daarvoor kende ik haar niet. Zij werkte in de kringloop. Ik kwam daar met twee collega’s. Ik werk in het groen. Toen wij binnenkwamen zei ze: die jongen in het midden is van mij, daar blijft iedereen vanaf. Dus ik zeg tegen haar: heb ik daar nog wat in te zeggen?” Zij: “Nee.”

Hij: “Het was op een gegeven moment liefde op het eerste gezicht. Ik was wel heel verlegen in het begin. We hebben een tijdje samengewerkt ook nog in de kringloop en dat ging wel leuk. Zij: “Ik heb zelfs nog wel eens gezegd tegen hem: zullen we samen een bedrijf beginnen? Ohja, dat doe ik zo hoor!"

Hij: “Op een gegeven moment hadden we het ook over trouwen. Hoe kijk jij daar tegenaan, vroeg zij aan mij. Ik zei: is wel leuk, maar ook spannend. Het is voor mij de eerste keer.”

Op een gegeven moment kwam het hoge woord er toch uit en zijn ze verloofd. Met ringen. Hij: ”Toen ben ik bij haar op de knieën gegaan, op de werkvloer. We hebben dezelfde ringen, maar zij heeft twee diamantjes.” Zij: “Ja, je komt bij mij niet aan met plastic ringen hoor.”



Op 19 juni zijn ze getrouwd, in de tuin bij het Witte Huis. Een fantastische en romantische locatie. Hij: “Fijn om vertrouwde mensen erbij te hebben. Het was heel mooi weer. We hadden de band van Lentis zelf. Ik ben daar ook drummer van. Ik kon zelf ook drummen. Wat onze bruiloft betreft: ik zou het zo weer overdoen. Was een hele mooie dag. Behalve het einde, maar daar staan we maar niet meer bij stil.”

Aan het einde van de dag ‘ging zij even slapen’, zoals ze het zelf beschrijft. Ze viel even weg en kwam raar terecht en moest voor controle naar het ziekenhuis. Hij: “Ze heeft me behoorlijk laten schrikken, die ouwe. Ik ben niet van haar bed weg geweest. Het liep gelukkig goed af – alleen wat blauwe plekken - en ze mocht weer met ons mee naar huis. Maar ik blijf wat bezorgd, vraag ook vaak hoe het nu gaat. Het kan maar zo weer gebeuren.” Zij: “Ik denk altijd maar zo: ik heb nu een mooi kleurtje, hij niet.”

Hoe het huwelijk bevalt? Hij: “We zijn echt goed op elkaar ingespeeld hoor. Ook als er een klein meningsverschilletje is. Dat kunnen wij goed uitpraten. Ik heb hier mijn jongens, daar kan ik alles bij kwijt. Dat zijn mijn vrienden. Dat heeft zij daar niet. Dan merk ik soms dat er iets is en zeg dan, vertel maar. Maar dat durft ze dan niet, dat is ze niet gewend en dan is ze bang dat ik direct daar naartoe vlieg. Ik wil haar steunen waar ik kan, dus ja, dan zou ik ook gaan als het kan. Ik ga nu twee dagen in de week naar haar toe. Dinsdag en vrijdag van 19 tot 21 uur. Dan zitten we vaak buiten op het bankje en bespreken we alles. Dan vertel ik haar wat ik meegemaakt heb en zij wat zij meegemaakt heeft. En ja, daar zitten ook heel veel overeenkomsten in. Dat kunnen we delen. Al van het begin af aan.”

Zij: “Nu ga ik je iets moois vertellen.” Ze moet zo lachen van het binnenpretje, dat het even duurt voordat het verhaal eruit komt. “De eerste keer dat we elkaar een kus gingen geven, hadden we een dikke botsing. We waren even onze neus vergeten. Dat deed zeer!”

Hij: “We hebben in het begin rustig aan gedaan hoor. Dat moest ook wel, want het is hier zo, dat als je een relatie hebt, dan mag je niet op dezelfde werkvloer zijn. We hadden altijd mazzel dat wij dat wel mochten. Nu werken we niet meer samen. Het lukt haar nu even niet om te werken. Zij voelt zich ook wel eens eenzaam. Dat vind ik zo sneu. Iets meer afleiding zou beter zijn. Ze heeft nu een soort begeleidingsplek. Tekenen enzo.”

Een tweedelig setje had ze aan, in het wit, een topje en een rok. Prachtig zag ze eruit. Maar die rok veroorzaakte ook de val. Hij was ook in pak, een prachtig stel samen. Hij had een mooi bord laten maken, daar de auto mee versierd en haar daarmee opgehaald. Het bord werd daarna opgehangen aan één van de bomen.

Hoe kijken ze erop terug? Hij: “De ceremonie ging heel goed. Zo leuk. Er waren uiteindelijk wel 50 mensen ook. De dominee heeft ons getrouwd. Dus we zijn voor de kerk getrouwd, maar dan hier in de tuin. Het jawoord was het mooiste moment. Met de geloften. Zij zat op een bankje, mijn oudste broer gaf me weg. Helaas is mijn moeder vorig jaar overleden, anders had zij dat gedaan natuurlijk. We hadden allebei onze geloftes opgeschreven. Toen had zij haar gelofte voorgelezen en toen moest ik die van mij doen. Ik had het heel mooi voorbereid en ik had ook wel een beetje een brok in mijn keel. Toen gingen we onze handtekeningen zetten. Ik had ook nog personeelsleden van hier in het zonnetje gezet, omdat ze ook zoveel geregeld hadden. Daarna had ik mijn moeder nog bedankt en toen brak ik helemaal. Toen had ik mezelf even teruggetrokken in de keuken. Daar kwam mijn broer mij ophalen, want hij zei ook: dit is wel jouw dag, daar moet je bij zijn. Ik was ook gewoon nog niet gewend dat ik een vrouw had.”

Hij: “We hadden ook eigen catering, ik had de pindasaus zelf gemaakt.” Zij: “Het was zo mooi geregeld. Hele mooie cadeaus gekregen. We hebben een mooie picknickmand van de TMV gekregen. Verder cadeaubonnen, zoveel dingen!”

Hij: “En we gaan samen nog uit eten. Dat moet nog geregeld worden. Hier in het dorp, we worden gebracht en gehaald. Daar hebben we toch een zin in!”

Overzicht lopende en afgeronde onderzoeken in Lentis Research jaarverslag 2023

We willen kwaliteit van onze behandeling voortdurend verbeteren. Daarom doen wij wetenschappelijk onderzoek naar onder andere het effect van onze behandel- en reflectiemethoden en naar de risicotaxatie-instrumenten en (risico)managementstrategieën waarmee wij werken. In het jaarverslag van Lentis Research worden de onderzoeken van FPC Dr. S. van Mesdag toegelicht. De onderzoeken worden uitgevoerd door onze afdeling Onderzoek, vaak in samenwerking met andere forensisch psychiatrische instellingen, hogescholen en universiteiten. Over de onderzoeken wordt gepubliceerd in Nederlandse en internationale vaktijdschriften. Daarnaast geven de onderzoekers lezingen en workshops over hun onderzoek op Nederlandse en internationale symposia en verzorgen zij trainingen op het gebied van onder andere risicotaxatie, vroegsignalering en moreel beraad.